ΜΟΡΦΩ

.

Ο μύθος πίσω από το ξινιστέρι μας

.

Η Αφροδίτη, η όμορφη κόρη του Δία, η θεά του έρωτα, γεννήθηκε, όπως ξέρουμε από τους αφρούς της θάλασσας στην Πέτρα του Ρωμιού κοντά στην Πάφο. Στα γειτονικά Κούκλια (την Πάφο της αρχαιότητας) υπήρχε περίφημο ιερό της θεάς. Η λατρεία της Αφροδίτης επεκτάθηκε σε όλη την Κύπρο αλλά και σε όλη την Ελλάδα, αργότερα δε σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου. Στην Κύπρο κτίστηκαν σε πολλά αρχαία βασίλεια ναοί προς τιμήν της και υψώθηκαν όμορφα αγάλματα.

.

Η Αφροδίτη λατρευόταν και στο βασίλειο των Σόλων. Το πιο σπουδαίο άγαλμα της θεάς του έρωτα στην Κύπρο βρέθηκε στο βασίλειο των Σόλων και σήμερα, περήφανο, κοσμεί το κρατικό μας μουσείο. Στους Σόλους η Αφροδίτη ονομαζόταν Μορφώ, όμορφη δηλαδή. Από εδώ πήρε το όνομά της η κωμόπολη της Μόρφου που βρίσκεται στο βασίλειο των Σόλων.

.

Στην περιοχή των Σόλων λατρευόταν και ο πατέρας της Μορφώ, ο Ζευς, ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων. Μάλιστα σε μια βουνοκορφή που δεσπόζει της παράκτιας πεδιάδας των Σόλων, δίπλα στο σημερινό χωριό Άγιος Θεόδωρος, θρονιαζόταν ο θεός όταν ερχόταν στην περιοχή, γι αυτό και ονομάζεται μέχρι σήμερα «Μούττη του Θκια¨, κορυφή του Δία δηλαδή. Στην περιοχή λατρευόταν και η άλλη ξακουστή κόρη του Δία, η Αθηνά, ιερό της οποίας βρέθηκε στην Κακοπετριά.

.

Στους Σόλους λατρεύονταν επίσης, κατά την ελληνιστική εποχή, και δυο Αιγύπτιοι θεοί, η Ίσις και ο Σέραπις. Αυτό οφειλόταν στις φιλικές σχέσεις που είχαν οι βασιλείς των Σόλων με τη δυναστεία των Πτολεμαίων, που κυβερνούσε την Αίγυπτο. Ως γνωστόν οι Πτολεμαίοι εκτός από τους θεούς του Ολύμπου λάτρευαν και κάποιους Αιγύπτιους θεούς για να έχουν καλές σχέσεις με τον Αιγυπτιακό λαό. Ο Σέραπις, μάλιστα, πίστευαν ότι ήρθε στη γη από τον πλανήτη Αφροδίτη και γι αυτό ήταν  εύκολο να αγαπηθεί από το λαό των Σόλων.

.

Σύμφωνα με μια παράδοση της περιοχής ο Ζευς συνήθιζε να πετάγεται από τον Όλυμπο στη «Μούττη του Θκιά» τον Νοέμβριο όταν τα κρασιά στα βουνά του βασιλείου των Σόλων ήταν έτοιμα. Ο Ζευς, γνωστός κρασοπατέρας και καλοφαγάς, οργάνωνε γλέντια στην κορυφή του και καλούσε τους άλλους θεούς της περιοχής, τις νεράιδες και τις μούσες.

.

Την ίδια εποχή κατέφθανε εδώ από την Πάφο και η Αφροδίτη, η Μορφώ, δηλαδή, να δει τον πατέρα της, την αδελφή της και το λαό των Σόλων, που τόσο την αγαπούσε. Άφηνε, λοιπόν, στην Πάφο το ωραίο φιλαράκι της, τον Άδωνη, και πεταγόταν στους Σόλους. Βέβαια Αφροδίτη χωρίς έρωτα δεν νοείται. Ευκαιρία, λοιπόν, να αλλάξει για λίγο σύντροφο. Τι πιο ελκυστικό από έναν μελαψό, ξενοχωρίτη θεό και μάλιστα όταν προερχόταν από το αστέρι της!

.

Η Μορφώ γνώριζε καλά τα κατατόπια της περιοχής, γι αυτό ήξερε που να καταφύγει. Υπήρχε στην κοιλάδα του ρυακιού που περνούσε δίπλα από την κορφή του Δία μια μαγευτική περιοχή που ονομάζεται σήμερα Ανεμούρκα, γιατί φυσάει πάντοτε δροσερό αεράκι. Εκεί υπήρχε μια συστάδα αιωνόβιων δρυών μέσα στους οποίους κατοικούσαν κάτι ερωτιάρες νεράιδες, οι δρυάδες. Αυτές έπαιζαν μέσα στους δρύες και λούζονταν το μεσημέρι σε μια λιμνούλα με κρυστάλλινο νερό δίπλα στο ποταμάκι. Στην περιοχή φύτρωναν κάτι κλήματα που έκαναν γλυκά άσπρα σταφύλια που σήμερα τα λέμε ξινιστέρκα. Από αυτά οι δρυάδες έφτιαχναν ένα υπέροχο κρασί, που είχε εξαιρετικό χρώμα, μυρωδιά και γεύση.

.

Εδώ, λοιπόν, κατέφευγε η Μορφώ παρέα με τον Σέραπι. Οι δρυάδες υποδέχονταν τους υψηλούς ξένους με πολλή χαρά. Έστρωναν πλούσιο τραπέζι με μανιτάρια, γλυκοπατάτες, μόσφιλα, σταρένιο ψωμί, ελιές και κρασί ξινιστέρι. Σ΄αυτό καλούσαν και τις μούσες της περιοχής. Στο γλέντι απάνω οι μούσες άρχιζαν τα τραγούδια της αγάπης και οι δρυάδες λικνίζονταν σε ρυθμούς ερωτικών χορών.

.

Το μεσημέρι της επόμενης μέρας η Μορφώ ξυπνούσε στην αγκαλιά του Σέραπι. Αφού τεντωνόταν χαρούμενα δυο-τρεις φορές έτρεχε στη διπλανή λιμνούλα για να πάρει ένα δροσερό μπάνιο και αφού δεχόταν τις περιποιήσεις των δρυάδων ετοιμαζόταν για να πετάξει πίσω στην Πάφο. Σε μια τέτοια αναχώρηση η αρχηγός των δρυάδων Ερατώ, ενώπιον όλων των μουσών και του Σέραπι είπε: «Σε ευχαριστούμε πανέμορφη θεά για την τιμή που μας κάνεις. Εμείς, σε ένδειξη εκτίμησης, θα ονομάζουμε πια το κρασί μας ΜΟΡΦΩ». Συγκινημένη η Αφροδίτη ασπάστηκε τις νύμφες των δρυών και πέταξε για την Πάφο κι ο Σέραπις για την Αίγυπτο.

.

Εμείς, λοιπόν, του Οινοποιείου Σπηλιών, λάτρεις των ωραίων μας μύθων και παραδόσεων , κρατήσαμε αυτό το όνομα για το ξανθό μας ξινιστέρι!!

.

Από τον κύκλο παραμυθιών «Μύθοι του Χρύσανθου»

Ανδρέας Χρυσάνθου 12/12/2014