ΑΓΙΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΔΙΟΣ

Ο πρώτος Σολιάτης χριστιανός

Αρχαία εικόνα του Αγίου

Ο Άγιος Ηρακλείδιος είναι ο πρώτος επώνυμος Σολιάτης που ασπάστηκε το Χριστιανισμό. Βρισκόμαστε στο έτος 50 μ.Χ. Ο Απόστολος Βαρνάβας συνοδευόμενος από τον ανεψιό του Απόστολο Μάρκο έρχονται στην Κύπρο για δεύτερη φορά (είχαν έλθει για πρώτη φορά το 45μ.Χ. με τον Απόστολο Παύλο) για να επισκεφθούν τους Κύπριους που ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό κατά την πρώτη τους επίσκεψη, αλλά και για να συνεχίσουν το ιεραποστολικό τους έργο. Μια από τις περιοχές που επισκέφτηκαν ήταν και η Σολιά από την οποία πιθανότατα πέρασαν και κήρυξαν κατά την πρώτη τους περιοδεία με αρχηγό τον Παύλο. Εδώ κατέληξαν στην πόλη Λαμπαδού (ανατολικά Γαλάτας και Κακοπετριάς) στο σπίτι του ειδωλολάτρη ιερέα Ιεροκλή από τον οποίο ζήτησαν να τους δείξει το δρόμο μέσω του «χιονώδους όρους» προς την Πάφο. Ο Ιεροκλής τους έδωσε το γιο του Ηράκλειο ως οδηγό.

Βαρνάβας και Μάρκος πεζοπορώντας με τον Ηράκλειο προς το Τρόοδος κατήχησαν τον νεαρό στον Χριστιανισμό και μέχρι να φτάσουν στον Καλοπαναγιώτη (περνώντας πιθανότατα από τα Καλιάνα) ο Ηράκλειος είχε πεισθεί για την ορθότητα του κηρύγματος των Αποστόλων. Κατέβηκαν λοιπόν στον ποταμό Σέτραχον (Σολίου ποταμός), δίπλα στο σημερινό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή και τον βάπτισαν αλλάζοντας ελαφρώς το όνομά του τον ονόμασν Ηρακλείδιο. Ακολούθως τον χειροτόνησαν Επίσκοπο και τον έστειλαν στην Ταμασσό.

(Υπάρχει και η εκδοχή πως η βάπτιση του Αγίου Ηρακλειδίου έγινε στον Κλάριο ποταμό και πως ο Άγιος διέμεινε για λίγο σε σπήλαιο δίπλα στο σημερινό χάνι των Καλιάνων. Εξάλλου το γεφύρι δίπλα από το χάνι ονομάζεται γεφύρι του Αγίου Ηρακλειδίου)

Το 57μ.Χ. οι Εβραίοι της Σαλαμίνας σκοτώνουν με λιθοβολισμό τον Απόστολο Βαρνάβα. Η νεοσύστατη εκκλησία της Κύπρου έχασε τον πατέρα της, τον Αρχιεπίσκοπό της. Μόλις πληροφορήθηκε αυτό ο Απόστολος Παύλος έστειλε στην Κύπρο τους συνοδούς του Επαφράν και Τυχικόν στον Άγιο Ηρακλείδιο για να του αναθέσουν την αρχιερατείαν του νησιού και την οργάνωση της εκκλησίας. Ο Απόστολος Παύλος διέτασσε ταυτόχρονα τον Άγιο Ηρακλείδιο να χειροτονίσει επίσκοπο στην Πάφο τον Επαφρά και στη Νεάπολη (Λεμεσό) τον Τυχικό.

Έτσι ο Ηρακλείδιος άρχισε μια περιοδεία στο νησί για να φέρει εις πέρας το έργο του. Μεταξύ των πόλεων που επισκέφτηκε ήταν και οι Σόλοι. Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παύλου εδώ βρήκε τον Άγιο Αυξίβιο που είχε χειροτονήσει ήδη ο Απόστολος Μάρκος και διέμενε στο Λιμνίτη. Ο Ηρακλέιδιος αφού τον δίδαξε τους εκκλησιαστικούς κανόνες τον οδήγησε στους Σόλους καθιστώντας τον Επίσκοπο της πόλης αυτής. Σε κάποιο σημείο της πόλης ο Ηρακλείδιος χάραξε το σχήμα μιας εκκλησιάς και αφού ασπάστηκε τον Αυξίβιο ανεχώρησε. Στο σημείο εκείνο έκτισε αργότερα ο Άγιος Αυξίβιος την πρώτη εκκλησιά των Σόλων.

Ο Αγιος Ηρακλείδιος λοιπόν βοήθησε πολύ στην εξάπλωση του Χριστιανισμού στην Κύπρο και απεδείχθη αντάξιος της επιλογής τους ως Αρχιεπισκόπου από τον Παύλο. Ο Άγιος πέθανε σε ηλικία 60 ετών και τάφηκε σε σπήλαιο στην Ταμασσό. Πάνω από τον τάφο του κτίστηκε εκκλησία και γύρω από αυτή δημιουργήθηκε το γνωστό μοναστήρι στη μνήμη του.

        Αρχαίο σκίτσο της Μονής του Αγίου                 Το εκπληκτικό παρακκλήσι του Αγίου στο Λαμπαδιστή

Το καθολικό της μονή του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή στον Καλοπαναγιώτη είναι ναός αφιερωμένος στον Άγιο Ηρακλείδιο. Ο ναός αυτός είναι του 11^ου αιώνα και έχει σπουδαίες τοιχογραφίες και φορητές εικόνες. Στο ναό αυτό προστέθηκαν αργότερα το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή και το Λατινικό παρεκκλήσι. Τελικά οι τρεις ναοί ενωποιήθηκαν.

Η μνήμη του τιμάται στις 17 Σεπτεμβρίου μαζί με τον άγιο Αυξίβιο.

Από το βιλίο "ΣΟΛΙΑ, παρελθόν, παρόν, μέλλον" του Ανδρέα Χρυσάνθου