|
ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΣΟΛΩΝ (ΣΟΛΙΑΣ)
Ίδρυση της Επισκοπής Επισκοπή των Σόλων ιδρύθηκε το 57 μ.Χ. από τον Απόστολο Μάρκο όταν φτάνοντας στο Λιμνίτη (λιμάνι δίπλα στους Σόλους) βάφτισε τον Αυξίβιο, τον χειροτόνησε αμέσως μετά Επίσκοπο και τον έστειλε να διδάξει το Χριστιανισμό στους Σόλους. Ο Αυξίβιος πέτυχε στο έργο του και έτσι ιδρύθηκε εκκλησία στους Σόλους και την γύρω περιοχή. Ο Αυξίβιος έκτισε στους Σόλους και τον πρώτο Χριστιανικό ναό, μια μικρή βασιλική. Ο Αυξίβιος που με το έργο του ανακηρύχθηκε άγιος, ηγήθηκε του ποιμνίου του για πενήντα ολόκληρα χρόνια και παρήγαγε έργο θαυμαστό. Τον Αυξίβιο Α’ διαδέχθηκε ο μαθητής του Αυξίβιος Β΄. Ως γνωστόν την εποχή αυτή η Κύπρος είναι μέρος της μεγάλης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Χριστιανισμός παρά τους διωγμούς που υφίσταται σ’ όλη την αυτοκρατορία κερδίζει συνεχώς πιστούς, που γίνονται τόσοι πολλοί, ώστε ο Μέγας Κωνσταντίνος να τον ανακηρύξει τον τέταρτο μ.Χ. αιώνα επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. (Είναι γνωστό επίσης πως η αυτοκρατορία χωρίστηκε στα δυο και η ανατολική με έδρα την Κωνσταντινούπολη εξελίχθηκε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μέλος της νέας αυτοκρατορίας ήταν και η Κύπρος.) Την εποχή αυτή στους Σόλους κτίστηκε μεγάλος ναός τα ερείπια του οποίου ανακαλύφθηκαν λίγο πριν την Τουρκική Εισβολή του 1974. Δυστυχώς η κατάληψη της περιοχής από τους Τούρκους και η διακοπή των ανασκαφών μας στέρησαν μια σημαντικότατη πηγή πληροφοριών για την εξέλιξη της Επισκοπής των Σόλων.
Ακμή της Επισκοπής Από άλλες πηγές μαθαίνουμε πως τον πέμπτο αιώνα μ.Χ. ο Επίσκοπος Σόλων Ευάγριος πήρε μέρος στη Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο στην Έφεσο και ο Επίσκοπος Επιφάνιος στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο στη Χαλκηδόνα. Τον έκτο ή έβδομο αιώνα αναφέρεται επίσκοπος Σόλων ο Επίμαχος. Την ίδια εποχή άλλος επίσκοπος ο Ιωάννης κτίζει στους Σόλους «απαντητήριο» δηλαδή είδος ξενοδοχείου.
Η Κύπρος γενικά και οι Σόλοι ειδικά βρίσκονται σε ακμή τους αιώνες αυτούς και γι’ αυτό στην πόλη των Σόλων η παλιά λαμπρή βασιλική επεκτείνεται και γίνεται πιο λαμπρή. Δυστυχώς την ευημερία της Κύπρου διακόπτουν τον έβδομο αιώνα οι αραβικές επιδρομές που συνεχίστηκαν τον όγδοο αιώνα.. Σε μια από αυτές η λαμπρή βασιλική των Σόλων καταστρέφεται από πυρκαγιά και επειδή «ενός κακού μύρια έπονται» οι σεισμοί που ακολουθούν προκαλούν την κατάρρευση της. Αραβικές επιδρομές Κατά τα δίσεκτα χρόνια των αραβικών επιδρομών αναφέρονται ως επίσκοποι Σόλων ο Κύρος, ο Στρατόνικος ο οποίος και έλαβε μέρος στη σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 680 μ.Χ. και ο Ευστάθιος που έλαβε μέρος στην 7η Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας που κατεδίκασε την εικονομαχία.
Λόγω των αραβικών επιδρομών πολλές παράλιες πόλεις της Κύπρου εγκατελείφθησαν και οικοδομήθηκαν νέες σε κάποια απόσταση από τις ακτές. Φαίνεται πως το ίδιο συνέβη και με τους Σόλους. Η νέα πόλη κτίστηκε μάλλον στη θέση της σημερινής Λεύκας και μερικοί συγγραφείς την αναφέρουν ως Σολία. Η πόλη έγινε ασφαλώς και έδρα του επισκόπου της περιοχής που αναφέρεται ως «επισκοπή Σολίας». Η Σολία έγινε στη συνέχεια Σολιά, την οποία μερικοί «λογιότατοι» την έκαμαν «Σολέα». Δυστυχώς δεν έγιναν ανασκαφές στη Λεύκα για να διαπιστωθεί αν οι αναφορές κάποιων συγγραφέων για ταύτιση της Λεύκας με τη Σολία είναι ορθές. Οι διακοινοτικές ταραχές του 1958 και ειδικά η Τουρκική Εισβολή κρατούν σκοτεινή την εκδοχή αυτή.
Φραγκοκρατία Τον 12ο αιώνα η Κύπρος καταλαμβάνεται από τους Σταυροφόρους και διοικείται πια από τους δυτικούς (Φράγκοι-Ενετοί). Οι νέοι αφέντες εγκαθιστούν στην Κύπρο τη Λατινική (Παπική) Εκκλησία και αρχίζουν τους διωγμούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι επισκοπές περιορίζονται από δεκαεφτά σε τέσσερις και οι ορθόδοξοι επίσκοποι υπάγονται στους Λατίνους. Στην επισκοπή Λευκωσίας υπάγεται και η Σολία. Οι Ορθόδοξοι επίσκοποι εξορίζονται στην ύπαιθρο, γιατί στις πόλεις εδρεύουν οι Λατίνοι. Ο Επίσκοπος Λευκωσίας εξορίζεται στη Σολία γι’ αυτό και αναφέρεται συνήθως ως επίσκοπος Σολίας ή και «Solia, Nicosiensis», Σολίας-Λευκωσίας δηλαδή. .
Ο τελευταίος επίσκοπος της Σολίας ήταν ο Λεόντιος, ο οποίος και εστάλη στη Νίκαια, όπου είχε καταφύγει ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως μετά την κατάληψη και της Πόλης από τους Σταυροφόρους, για να ζητήσει προστασία από τους κατατρεγμούς των Λατίνων. Τώρα πια δύναμη είχε ο εκδιωγμένος Πατριάρχης ένας θεός ξέρει! Μερικοί επίσκοποι Σολίας-Λευκωσίας ήταν ο Λέων 1316-1322 ο οποίος και φυλακίστηκε γιατί παρήκουε τον Λατίνο προϊστάμενό του. Ο επίσκοπος Θεοφάνης παραιτήθηκε το 1550 και αποσύρθηκε στο μοναστήρι του Μέσα Ποταμού όπου και με τα έργα και την άσκησή του αξιώθηκε να γίνει άγιος. Ο Νεόφυτος Λογαράς ήταν επίσης επαναστάτης και αρνήθηκε να εφαρμόσει τις αποφάσεις της Συνόδου του Τριδέντου (1563) της Καθολικής Εκκλησίας. Ο τελευταίος Επίσκοπος Σολίας-Λευκωσίας ήταν ο γέρων Συμεών που έπεσε το 1570 κατά τη άμυνα της Λευκωσίας στις επιθέσεις των Τούρκων για την κατάληψη της.
Τουρκοκρατία Μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Τούρκους το 1571 καταργήθηκαν οι λατινικές επισκοπές και αποκαταστάθηκε η Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου, εξελέγη αρχιεπίσκοπος, ο οποίος και εγκαταστάθηκε στη Λευκωσία. Μεταξύ των Επισκοπών που ανασυστάθηκαν ήταν η Επισκοπή Σόλων (Σολίας). Ο τελευταίος επίσκοπος Σόλων ήταν ο Βενιαμίν που πέθανε περί το 1650. Τότε καταργήθηκε και η Επισκοπή Σόλων. Η Σολιά υπάχθηκε στη συνέχεια στην επισκοπή Κερύνειας.
Ο Μόρφου Νεόφυτος Μητρόπολη Μόρφου Η ανασύσταση της επισκοπής Σόλων έγινε κατά κάποιο τρόπο με τη δημιουργία το 1973 της Μητρόπολης Μόρφου στην οποία υπάχθηκε τόσο η περιοχή των αρχαίων Σόλων όσο και το διαμέρισμα Σολιάς, γι’ αυτό και ο οικείος μητροπολίτης φέρει τον τίτλο «Μητροπολίτης Μόρφου, Υπέρτιμος και Έξαρχος Σόλων». Πρώτος Μητροπολίτης Μόρφου εξελέγη ο Χρύσανθος Σαρηγιάννης (1973-1997). Μετά την τουρκική εισβολή ο Χρύσανθος μετέφερε την έδρα της Μητρόπολης Μόρφου στην Ευρύχου. Το Χρύσανθο διαδέχθηκε το 1998 ο Νεόφυτος Μασούρας.
Από το βιβλίο "ΣΟΛΙΑ, παρελθόν, παρόν, μέλλον" του Ανδρέα Χρυσάνθου
|
