|
ΓΑΛΑΤΑ
1. Θέση-Κλίμα: Είναι ενωμένη με την Κακοπετριά. Έχει υψόμετρο 600m και βροχόπτωση 600mm. Το κλίμα της είναι αρκετά ψυχρό το χειμώνα και αρκετά δροσερό το καλοκαίρι. 2. Κάτοικοι: 1911: 453 1973: 863 1946: 728 1992: 769 1960: 860 2001: 653 Όλοι οι κάτοικοι ήταν πάντοτε Ελληνοκύπριοι. Στην ελεύθερη Σολιά είναι το τρίτο πολυπληθέστερο χωριό. 3. Ονομασία: Στη δυτική μεριά του χωριού, που ονομάζεται Έσσω Γαλάτα, κατοικούσαν κάποτε βοσκοί. Από αυτούς πήγαιναν και έπαιρναν γάλα άλλοι κάτοικοι των γύρω περιοχών και έτσι το χωριό ονομάστηκε Γαλάτα. Άλλη παράδοση αναφέρει πως οι πρώτοι οικιστές, ήρθαν από την Γαλατία της Μικράς Ασίας και ονομάζονταν Γαλάτες. Ήδη από το 1200μ.Χ το αναφέρει με το όνομα αυτό ο Λεόντιος Μαχαιράς. 4. Ιστορία: Η Γαλάτα επί Φραγκοκρατίας ήταν φέουδο και ανήκε στην οικογένεια Γκιλπέτ. Στους μεσαιωνικούς χάρτες σημειώνεται ως Golata. Ο Βασίλειος Μπάρσκυ (1735) αναφέρει «Επήγα εις το πλησιέστερον (της Μονής της Ποδύθου) χωρίον, το ονομαζόμενον Γαλάτα…. Το χωρίον τούτο είναι το ωραιότερον όλων. Έχει πολλά οπωροφόρα δέντρα και ρέον ύδωρ και ευρίσκεται παρά τον ποταμόν Κλάριον» Η Γαλάτα ήταν μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα το εμπορικό και τουριστικό κέντρο της Σολιάς. Το χωριό ήταν πρωτοπόρο στην εκπαίδευση και διακρινόταν για τη θεοσέβεια των κατοίκων του. Αυτό μαρτυρείται από τα σχολεία και τις εκκλησιές που ίδρυσε, όπως και από τους πολλούς και διακεκριμένους ιερωμένους που έβγαλε. 5. ΕΟΚΑ: Ο αρχηγός Διγενής παρέμεινε σε κρησφύγετο στα βουνά της Γαλάτας για ένα μήνα (16/12/1955 –17/01/1956) και από εκεί διεύθυνε τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Η τροφοδοσία της ομάδας του στρατηγού Γρίβα και η διακίνηση της αλληλογραφίας γινόταν από τους αγωνιστές του χωριού με υποδειγματικό τρόπο. Στις 07/11/1957 ο αγωνιστής Χρύσανθος Μυλωνάς δολοφονήθηκε έξω από κρησφύγετο της ΕΟΚΑ, που βρισκόταν στην περιοχή του χωριού Καλιάνα. Στις 03/11/1958 έξω από κρησφύγετο αγωνιστών στην περιοχή «Έσσω Γαλάτα» έγινε μάχη με άγγλους στρατιώτες με αποτέλεσμα το θάνατο του αξιωματικού της αγγλικής περιπόλου. 6. Εκπαίδευση: Το πρώτο σχολείο λειτούργησε στη Μονή της Ποδύθου γύρω στο 1650 και τερμάτισε τη λειτουργία του το 1888 με το θάνατο του τελευταίου καλόγερου του. Το 1890 λειτούργησε σχολείο μέσα στο χωριό και το 1894 κτίστηκε το πρώτο σχολείο. Το 1919 ο ιερομόναχος Φιλόθεος έκτισε δεύτερο σχολείο. Το 1976 κτίστηκε το τελευταίο σχολείο με δωρεά του ιερομόναχου Πανάρετου. Σήμερα η Γαλάτα διαθέτει περιφερειακό δημοτικό σχολείο, νηπιαγωγείο και ινστιτούτο ξένων γλωσσών 7. Αθλητισμός: Σύλλογος ΑΕΤΟΣ, 1969. Ασχολείται με το ποδόσφαιρο και το ποδόσφαιρο σάλας. Το 1977 πήρε το Κύπελλο του πρωταθλήματος της Σολιάς.
8. Εκκλησίες: Α. Βυζαντινές εκκλησίες: 1. Παναγία Ποδίθου (μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς Unesco), 1502 μ.Χ. 2. Αρχαγγέλος Μιχαήλ, 1510 μ.Χ. 3. Άγιος Σωζόμενος, 1513 μ.Χ. 4. Αγία Παρασκευή, 1510 μ.Χ. 5. Άγιος Γεώργιος, 1525 μ.Χ. 6. Άγιος Νικόλαος, 15ος αιώνας Όλες οι βυζαντινές εκκλησίες της Γαλάτας είναι τοιχογραφημένες.
Β. Σύγχρονες εκκλησίες 1. :Παναγία Οδηγήτρια (η μικρή Φανερωμένη), 1930 μ.Χ. 2. Εκκλησάκι: Άγιος Τυχικός, στην Έσσω Γαλάτα, δίπλα στα ερείπια αρχαίου παρεκκλησιού, 2005 μ.Χ. Οι δυο αυτοί νεότεροι ναοί είναι τοιχογραφημένοι
Γαλάτα και ιεροσύνη: Στα όρια της Γαλάτας υπήρχε το χωριό Λαμπαδού ή Λαμπαδιστός). Από εδώ πέρασαν οι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας και έκαμαν Χριστιανό τον άγιο Ηρακλείδιο, τον οποίο έστειλαν επίσκοπο στην Ταμασσό. Από τη Λαμπαδού επίσης κατάγεται ο άγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής. Το μοναστήρι της Ποδίθου έπαιξε από το μεσαίωνα και μετά σημαντικό ρόλο στη θρησκευτικότητα των κατοίκων της Γαλάτας που έδωσε φωτισμένους ιεράρχες. Από τη Γαλάτα κατάγονται ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Φιλόθεος (1733-1759), ο Μητροπολίτης Πάφου Επιφάνιος, ο Μητροπολίτης Κερύνειας Χρύσανθος και ο Ηγούμενος Σταυροβουνίου Διονύσιος. 9. Άλλα αξιοθέατα: Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Δυο παλιά χάνια Πολλά παραδοσιακά σπίτια. Νερόμυλοι: Κύριλλου που αναπαλαιώθηκε και λειτουργεί όπως παλιά, Της Ροδούς (ή της Ποδίθου) που αναπαλαιώθηκε αλλά δεν βρίσκεται σε λειτουργία. Βρύσες: Η βρύση του Πογιατζή. Κτίστηκε το 1733. Εδώ έπλενε τις βράκες ο Δημοσθένης Λοϊζου (Πογιατζής), που ήταν ξακουστός σ’ όλη τη Σολιά.. Η βρύση του Μάστρε Φίλιππου, 1986. Κτίσμα του σπουδαίου αυτού ανθρώπου που ευεργέτησε όχι μόνο τη Γαλάτα αλλά και τη Σολιά ολόκληρη. 10. Μονοπάτια της φύσης: Παναγία Ποδίθου-Μύλος της Ροδούς 11. Τουρισμός: Από πολύ παλιά η Γαλάτα εθεωρείτο εξαιρετικό μέρος για παραθερισμό. Εδώ κατέφευγε ο Λουζινιανός Δημήτριος Δε-Κόρον ο «καπετάνιος της Βαρωνείας της Πεντάγυιας». Ο Αξιωματούχος αυτός στα γηρατειά του κατέληξε στη Γαλάτα και έκτισε το μοναστήρι της Ποδύθου. Ο Βασίλειος Μπάρσκυ που επισκέφθηκε τη Γαλάτα το 1735 έγραψε «το χωρίον τούτο είναι το ωραιότερον όλων». Το 1910 κτίστηκε το χάνι του «Φύσα-Νικόλα», που ήταν για τα δεδομένα της εποχής ξενοδοχείο. Λίγο αργότερα κτίστηκε το χάνι του Μαραγκού. Η Γαλάτα ήταν το σπουδαιότερο τουριστικό θέρετρο της Σολιάς μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Σήμερα βρίσκεται στη δεύτερη θέση μετά την Κακοπετριά. Το δροσερό της κλίμα, τα γραφικά της παλιά σπίτια (πολλά είναι διατηρητέα) με τα υπέροχα μπαλκόνια, οι αρχαίες βυζαντινές της εκκλησιές, οι παλιοί αλευρόμυλοι και οι καλές τουριστικές υπηρεσίες που διαθέτει, την καθιστούν πολύ αξιόλογο τουριστικό προορισμό για όσους επιζητούν την ποιότητα.
12. Τουριστικές υπηρεσίες: Ξενοδοχείο, οργανωμένα διαμερίσματα, αναπαλαιωμένα σπίτια , εστιατόρια, καφενεία, πιτσαρία,
13. Άλλες υπηρεσίες: ΣΠΕ Κακοπετριάς-Γαλάτας, ταχυδρομείο, ιατρείο, οδοντιατρείο, κουρείο, ινστιτούτο αισθητικής, πρατήριο βενζίνης, γκαράζ αυτοκινήτων 14. Καταστήματα: Τροφίμων, υλικών οικοδομής, ειδών ένδυσης και υπόδησης, παιγνιδιών και δώρων, εξαρτημάτων, γεωργικών, μηχανημάτων, ανθοπωλείο και κρεοπωλείο 15. Γεωργία: Ήταν ανέκαθεν και είναι και τώρα το χωριό που παράγει τα πιο πολλά φρούτα στη Σολιά, με κορυφαίο προϊόν τα μήλα. Η Γαλάτα είναι φημισμένη και για τα χρυσόμηλά της που χαρακτηρίζονται ως «γαλατίτικα». Έχει ιδρυθεί Συνεργατική Εταιρία εμπορίας των φρούτων και των άλλων γεωργικών προϊόντων της Σολιάς με έδρα τη Γαλάτα. 16. Βιοτεχνίες: Αρτοποιείο, αλλαντοποιείο, ζαχαροπλαστείο, επιπλοποιεία, αλουμίνια, σιδηρουργεία, υποδηματοποιείο, βιοκαλλιέργειες, ιχθυοτροφείο
Από το βιβλίο του Ανδρέα Χρυσάνθου "ΣΟΛΙΑ, παρελθόν, παρόν και μέλλον"
Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα www.galata.org.cy/index.shtm
|
