Αριάδνη

 

Στην ελληνική μυθολογία, η Αριάδνη ήταν κόρη του βασιλιά Μίνωα της Κρήτης και της Πασιφάης. Το όνομά της συνδέεται ιδιαίτερα με τον μύθο του Θησέα, αλλά και το Μινώταυρο,.

 

Αριάδνη και Θησέας

Όταν ο Θησέας έφτασε στην Κρήτη, γνώρισε την κόρη του Μίνωα και την ερωτεύτηκε, το ίδιο και η Αριάδνη. Του έδωσε λοιπόν ένα κουβάρι κλωστή (ο περίφημος και ως έκφραση της νεοελληνικής γλώσσας «Μίτος της Αριάδνης»), ώστε όταν θα έμπαινε στον Λαβύρινθο να το ξετυλίγει για να μπορέσει έπειτα, αφού σκοτώσει το Μινώταυρο, να βρει την έξοδο.

Ο Θησέας πράγματι σκότωσε το τέρας και χρησιμοποιώντας το Μίτο της Αριάδνης κατάφερε να βγει από το Λαβύρινθο. Η Αριάδνη αποφάσισε να φύγει μαζί του και με τους συντρόφους του άνοιξαν τα πανιά για την Αθήνα.

Ετυμολογία: Αριάδνη > Αριάγνη >αρια+αγνή = πολύ αγνή

 

Αριάδνη και Διόνυσος

το γυρισμό τους για την Αθήνα, ο Θησέας και οι σύντροφοί του έκαναν μια στάση στο νησί της Νάξου. Εκεί, στο όνειρο του Θησέα εμφανίστηκε ο θεός Διόνυσος και του είπε ότι έπρεπε να φύγουν από το νησί χωρίς την Αριάδνη, αφού ήταν γραφτό να μείνει εκεί και να γίνει γυναίκα του. Η Αριάδνη έμεινε στη Νάξο και παντρεύτηκε το θεό Διόνυσο κι έτσι αναπτύχθηκε και η λατρεία της σαν θεότητα στο νησί. Ο Διόνυσος (ή η Αφροδίτη ή οι Ώρες) της χάρισε χρυσό στεφάνι, έργο του Ηφαίστου, και την έφερε μαζί του στον Όλυμπο. Η θνητή Αριάδνη έφθασε έτσι να γίνει αθάνατη σύζυγος θεού.

 

Τοπικές παραλλαγές του μύθου

Την Αριάδνη τιμούσαν ιδιαίτερα σε κάποιους τόπους, και μάλιστα νησιά: Στην Κρήτη, στη Νάξο, στη Δήλο, στην Κύπρο, αλλά και στην Αττική και Πελοπόννησο, πράγμα που υποδεικνύει ότι λατρευόταν ως θεότητα του Αιγαίου και γενικότερα της Ανατολικής Μεσογείου (Αριάδνη < Αριάγνη = υπεραγία).

Στην Κύπρο, κατά την τοπική παράδοση, ο Θησέας είχε αποβιβάσει έγκυο την Αριάδνη και όταν μετά από θύελλα κατόρθωσε να επιστρέψει τη βρήκε νεκρή. Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος τελούντο στην Κύπρο εορτές όπου ένας νέος ξαπλωμένος σε κρεβάτι θύμιζε με τις φωνές του γυναίκα που γεννούσε. Εκεί κοντά, σε δάσος, υπήρχε ιερό της Αριάδνης Αφροδισίας και, υποτίθεται, ο τάφος της Αριάδνης.

 

Ανδρέας Χρυσάνθου

17/09/2013

 

.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ


Κωνσταντινούπολη

1. Η Πόλη στην ποίηση και τα τραγούδια μας


Έθιμα Τριωδίου

1. Μεγάλη Σαρακοστή

2. Τραγούδι του Αγίου Λαζάρου

3. Θρήνος της Παναγίας

4. Καρναβάλι 1

 

Έθιμα του Πάσχα

1. Τραγούδιν της Ανάστασης

2. Έθιμα του Πάσχα

6. Σαρανταήμερο

 

Περιστσιακά έθιμα

1. Κατακλυσμός

2. Εικοστή Πρώτη Ιουνίου

 

Παραδοσιακά Προϊόντα

3. Ζιβανία

4. Σουτζιούκος

5. Μαρμελάδα Μόσφιλου

 

Αγροτικά προϊόντα

1. Σταφύλι

 

Ιστορία

1. ΟΧΙ

 

Παραδοσιακά φυτά του Τροόδους

1. Εισαγωγή

2. Κρόκος των Σόλων

3. Μοσφιλιά

5. Αντρουκλιά

 

Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά

Α. Η Γέννηση του Χριστού

Β. Η Προσκύνηση των Μάγων

Γ. Χριστουγεννιάτικοι Ύμνοι

Δ. Κάλαντα Χριστουγέννων,  Πρωτοχρονιάς και Φώτων

Ε. Το αστέρι της Βηθλεέμ

Στ. Άγιος Βασίλειος

Ζ. Σαρανταήμερο


Έθιμα Δωδεκαμέρου

1. Σκαλαπούνταροι

2. Πρωτοχρονιά

 

Ευρώπη

1. Η Ευρώπη στην Ελληνική Μυθολογία

2. Ένας αρχαίος Σύρος περιγράφει την αρπαγή της Ευρώπης

3. Η αρπαγή της Ευρώπης στην Τέχνη

.

.

 


Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ


10 Gortyna

Νόμισμα της Γόρτυνας

Αριστερά ο θρυλικός πλάτανος και δεξιά ο "ταύρος"


Εισαγωγή

Το αθάνατο και ασυναγώνιστο ελληνικό πνεύμα βρίσκεται σε όλες σχεδόν τις εκφάνσεις του ανθρωπίνου πνεύματος. Οι περισσότερες επιστήμες βρίσκουν τις ρίζες τους στην αρχαία Ελλάδα.  Υπάρχουν πλείστα όσα δημιουργήματα της αρχαίας Ελλάδας που είναι πάντα σύγχρονα: Φιλοσοφία, ποίηση, μύθοι, τέχνη…


Ένα παράδειγμα είναι ο μύθος της «Αρπαγής της Ευρώπης» που ήταν και είναι ακόμη πηγή έμπνευσης ιδιαίτερα στη ζωγραφική και τη γλυπτική.  Στην αρχαία Ελλάδα βρίσκουμε το μύθο αυτό το σε παραστάσεις σε πήλινα δοχεία, σε ψηφιδωτά παλατιών και σε νομίσματα. Ο μύθος ενέπνευσε στη συνέχεια ρωμαίους καλλιτέχνες.  Ακολούθησε μια μακρά περίοδος ξηρασίας μέχρι περίπου το 1500μ.Χ. οπότε με τη μελέτη της αρχαιότητας από τους δυτικούς ο μύθος επανέρχεται δυναμικά τόσο στη γραμματολογία όσο και στην τέχνη.


Από τότε μέχρι σήμερα τουλάχιστον εικοσιπέντε διάσημοι ζωγράφοι εμπνεύστηκαν πίνακές τους από το μύθο της «Αρπαγής της Ευρώπης» και άλλοι τόσοι γλύπτες. Με την ενοποίηση της Ευρώπης τόσο ο μύθος όσο και η έμπνευση των καλλιτεχνών εντάθηκε. Ας δούμε μερικά ενδεικτικά παραδείγματα.


Νομίσματα

11 Hellas 12 Cyprus
            Ελλάδα                               Κύπρος

Ζωγραφική


13 Rembrandt 14 Albani
                    Ρέμπραντ                            Αλπάνι

 

Γλυπτική


15 Hayde Park 16 Sweden
                   Λονδίνο, Αγγλία               Χάλμσταντ, Σουηδία

Ανδρέας Χρυσάνθου

10/07/2012

 

ΕΥΡΩΠΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Ο Δίας απάγει την Ευρώπη!

 

01 Sparta

Η αρπαγή της Ευρώπης

Σπάρτη 300 π.Χ.

 

Καλημέρα Ευρώπη!

Την Κυριακή 01/07/2012 η Ευρώπη μας παρέδωσε την Προεδρία της για έξη μήνες. Εμείς περίπου την ίδια μέρα της  ζητήσαμε να μας βάλει στο «Μηχανισμό»! . Σήμερα διεξάγεται ο τελικός του Euro. Πολλά σημαδιακά και Ευρωπαϊκά συμπίπτουν την ίδια μέρα.

 

Πριν λίγες μέρες οι Ευρωπαίοι συζητούσαν αν θα αφήσουν την Ελλάδα στις τάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή αν θα την διώξουν. Κάποιοι οραματιστές είπαν πως δεν γίνεται να υπάρχει Ευρώπη χωρίς το Ελληνικό Πνεύμα. Αυτό τους έβγαλε από τη βαρβαρότητα. Αυτό στο κάτω-κάτω της γραφής τους έδωσε το όνομα Ευρώπη με τον σπουδαίο μύθο της, που ακόμα εμπνέει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό! Ας δούμε το μύθο αυτό.

 

Η αρπαγή της Ευρώπης

Η Ευρώπη ήταν κόρη του βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα που είχε για γυναίκα του την Τηλεφάσσα. Η πανέμορφη Ευρώπη έπαιζε κάποια μέρα με τις φίλες της σε κάτι λιβάδια δίπλα στη θάλασσα της Τύρου. Καλοκαίρι ήτανε και η Ευρώπη έβγαλε στο ήλιο κάποια κρυφά της κάλλη.

 

02 Foenecia 

Φοινίκη


Ο Δίας καθόταν στο θρόνο του στον αψηλό Όλυμπο. Δεν είχε σπουδαία δουλειά τη μέρα εκείνη και έριξε το βλέμμα του να δει τι κάνουν οι άνθρωποι κάτω στη γης. Ησυχία, οι άνθρωποι στις συνηθισμένες τους δουλειές,  εκτός από μια ζωηρή παρεούλα νεαρών στα ακρογιάλια της Φοινίκης. Εκεί σταμάτησε το εξασκημένο του βλέμμα, θαμπώθηκε από  τα κάλλη της πανώριας βασιλοπούλας κι αμέσως τη λιμπίστηκε!

 

Παλιό κουμάσι ο «πατέρας των θεών και των ανθρώπων». Είδανε αυτού τα μάτια κάλλη από Θεές και θνητές! Αλλά τέτοια Μεσανατολίτικα κάλλη δεν ξαναδοκίμασε.  «Όρμα» είπε μέσα του λιγωμένος κι αυτό έκανε. Ήξερε αυτός τρόπους πολλούς να ξελογιάζει το θύμα του…

 

Μεταμορφώθηκε λοιπόν σε ένα ωραίο, νεαρό και ρωμαλέο ταύρο και μπήκε όλο νάζι στο λιβάδι να βοσκήσει δήθεν! Τώρα τι βόσκημα ήθελε μόνο αυτός ήξερε. Το πρόσεξε η όμορφη βασιλοπούλα και τον πλησίασε. Ο παμπόνηρος ταύρος έκανε τα γλυκά μάτια, δυνάμωσε τα σκέρτσα του γονάτισε τα μπροστινά του πόδια στη χλόη και πρότεινε το σβέρκο του στην άβγαλτη Ευρώπη. Αυτή άπλωσε το χεράκι της και τον χάιδεψε. Μια ανατριχίλα διαπέρασε τον «ταύρο» που έγειρε τη ράχη του προς αυτήν. Εκείνη ξαφνιασμένη από την οικειότητα του «ζώου»  και με την ενθάρρυνση των φιλενάδων της πήδηξε στην πλάτη του.

 

03 Vaso

Η Ευρώπη παίζει με τον "ταύρο".

Ελληνικό αγγείο, 500 π.Χ.


Ηλεκτρισμός διαπέρασε τότε «ταύρο» και κόρη. Ο «ταύρος» αστραπιαία ορθώθηκε στα πόδια του και χίμηξε στη θάλασσα. Η κόρη αλλοπαρμένη γαντζώθηκε στη ράχη και τα κέρατά του ξεφωνίζοντας αρχικά χαρούμενα κι ύστερα τρομαγμένα. Τρομαγμένα γιατί ο «ταύρος» δεν έκαμε κάποια τσαλίμια στο νερό κι ύστερα να γυρίσει στη ξηρά μα προχώρησε ακάθεκτος προς τη δύση. Που την πήγαινε άραγε;

 

04 Pompei

Η Ευρώπη καβαλάει τον "ταύρο".

Πομπηία, 300 π.Χ.

 

Στο νησί της άγριας ομορφιάς

Το ταξίδι κράτησε μέρες… Η κόρη αρχικά φοβήθηκε αλλά γρήγορα ο φόβος της έγινε αρχικά απορία κι ύστερα μαγεία. Τρίτωνες και Νηρηίδες έπαιζαν δίπλα της και δελφίνια της έκαναν χίλια-δυο τσαλίμια. Η Ευρώπη, έξυπνη όπως ήταν, κατάλαβε πως κάποιος θεός ήθελε να παίξει μαζί της.

 

Ο «ταύρος» δεν προτίμησε τη «δασόεσσα» και θηλυκή Κύπρο. Την παρέκαμψε και κατευθύνθηκε στο νησί της άγριας ομορφιάς, που πήγαινε γάντι με τον άγριο πόθο που τον κυρίεψε! Εξάλλου εδώ μεγάλωσε, στο Ιδαίον Άντρον, στο σπήλαιο όπου η μάνα του Ρέα τον έκρυψε για να γλιτώσει από τον άσπλαχνο πατέρα του  Κρόνο, που κατάπινε τα παιδιά του μην τύχει και του φάνε το θρόνο.

 

Στην Κρήτη, λοιπόν, έφτασε ο ρωμαλέος μας «ταύρος» και «ω του θαύματος» μόλις πάτησε στη στεριά έβγαλε το προσωπείο του ταύρου και παρουσιάστηκε μπροστά στα έκπληκτα μάτια της ωραίας Ευρώπης ένας ώριμος άντρακλας, που την κοιτούσε με φλογερά από πόθο μάτια. Η έκπληξή της έγινε δέος. Τα σουσούμια του ανδρός της τα’ χε πει η μάνα της όταν της μιλούσε για τους θεούς των Ελλήνων. Ήξερε ακόμη τις ιστορίες που έλεγαν για τις μεγάλες ερωτικές του επιδώσεις με θεές και όμορφες κοινές θνητές. Ήταν λοιπόν ο ίδιος ο Δίας, ο εξουσιαστής θεών και ανθρώπων, ο μεγάλος εραστής. Το κορμί της ρίγησε και ένα ελαφρό χαμόγελο ικανοποίησης ζωγραφίστηκε στο ωραίο της πρόσωπο. Με τέτοιον άνδρα λοιπόν θα γινόταν γυναίκα!!

 

Ο Δίας κατάλαβε. Άπλωσε το χέρι και την πήρε στο Δικταίον Άντρον, ένα άλλο σπήλαιο στην αγαπημένη του Κρήτη στην περιοχή του Ηρακλείου. Εκεί ο θεός και η κόρη αγκαλιάστηκαν παράφορα κι έγιναν ένα. Κατά μιαν άλλη εκδοχή ο Δίας διάλεξε ένα πιο ρωμαντικό τόπο για να ζευγαρώσει με την ωραία Ευρώπη, τον ιερό πλάτανο της Γόρτυνας, που βρίσκεται κι αυτή κοντά στο Ηράκλειο.

 

05 Diktaion 06 Gortyna
                Δικταίον Άντρον      Πλάτανος Γόρτυνας
                      Που ζευγάρωσαν Δίας και  Ευρώπη;


Ο έρωτας αυτός κράτησε τόσα χρόνια όσα για να γεννηθούν τρία σπουδαία αγόρια, τρεις ημίθεοι: Ο Μίνωας, ο Ραδάμανθυς και ο Σαρπηδόνας. Κάποτε ο Δίας όταν χόρτασε την Ευρώπη, θυμήθηκε τα καθήκοντά του ο ο αρχηγός των Θεών και αποφάσισε να ανεβεί ξανά στον Όλυμπο, προτού του φάει κανένας άλλος τη θέση. Τι θα’ κανε όμως την Ευρώπη; Να την πάρει στον Όλυμπο; Αλίμονο του από την Ήρα!  Της βρήκε λοιπόν έναν καλό γαμπρό, το βασιλιά Αστερίωνα της Κρήτης, και την «πάντρεψε» μαζί του. Ο καημένος αυτός βασιλιάς υιοθέτησε μάλιστα και τα παιδιά τους. Μπορούσε όμως να κοιμηθεί με μια γυναίκα που ήταν ερωμένη του Δία; Σύγκρυο τον διαπερνούσε. Κι αυτή θα καταδεχόταν μετά από τον θεό των θεών ένα κοινό θνητό έστω κι αν ήταν βασιλιάς; Έτσι παιδιά μαζί δεν έκαναν.

 

Πηγή έμπνευσης

Ο Δίας, φεύγοντας για τον Όλυμπο, έδωσε στην πρώην αγαπημένη του τρία γαμήλια δώρα: Ένα γίγαντα για να την προσέχει, ένα σπουδαίο κυνηγόσκυλο, και ένα αλάνθαστο τόξο!  Τα παιδιά του Δία και της Ευρώπης απεδείχθησαν ένα κι ένα. Ο Μίνωας έγινε βασιλιάς της Κρήτης και δημιούργησε το λαμπρό Μινωικό Πολιτισμό. Ο Ραδάμανθυς φημιζόταν για τη σοφία του, γι αυτό μετά το θάνατό του ο Πλούτων τον όρισε κριτή του κάτω κόσμου. Ο Σαρπηδόνας έγινε βασιλιάς της Λυκίας της Μικράς Ασίας.

 

Η Ευρώπη λατρεύτηκε ως θεά σε πολλά μέρη της Ελλάδας ειδικά σε περιοχές γύρω από τον Όλυμπο. Ο μύθος της Ευρώπης διαδόθηκε σ’ όλη την Ελλάδα και έγινε αντικείμενο καλλιτεχνικών παραστάσεων. Αργότερα ο μύθος έγινε πηγή έμπνευσης για πλήθος Ευρωπαίων καλλιτεχνών  πράγμα που ακόμη συνεχίζεται ειδικά μετά τη δημιουργία της Ενωμένης Ευρώπης. Αυτό όμως ας το αφήσουμε για άλλο άρθρο.


Ανδρέας Χρυσάνθου

01/07/2012

 
« ΈναρξηΠροηγούμενο12ΕπόμενοΤέλος »

Σελίδα 1 από 2