ΜΟΣΦΙΛΙΑ

(ή Τρικουκιά ή Κουδομηλιά)

Επιστημονικά: Grataegus azarolus

Το φάρμακο της καρδιάς!

Υπεραιωνόβια Μοσφιλιά - Σπήλια

Το φυτό της υπομονής και της παράδοσης

Η Μοσφιλιά, φυτό της οικογένειας των Ροδοδών, είναι ένας θάμνος ή και δέντρο της Μεσογείου πάρα πολύ ανθεκτικό. Σχηματίζει πολλές φορές συστάδες, ιδιαίτερα σε όχτους που οριοθετούν τα χωράφια ή σε όχτους δρόμων. Ευδοκιμεί σε εδάφη πολύ όξινα μέχρι πολύ αλκαλικά (Ph 5-9). Δεν την ενοχλεί αν το έδαφος είναι αμμώδες, αργιλώδες ή πετρώδες. Δεν πολυνοιάζεται αν ψήνεται κάτω από καυτό ήλιο ή αν κοκαλιάζει από τσουκτερό κρύο (ευδοκιμεί μέχρι το υψόμετρο των 1800 μέτρων). Αυτή θα ρίξει βαθιές ρίζες, θα βρει λίγο νεράκι και κάποια αλατάκια, θα μαζέψει κάμποσο ήλιο και διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα και την έπιασε την καλή. Φυτό υπομονετικό. Φυτό ολιγαρκές. Θα ξεπετάξει σιγά-σιγά τα κλωναράκια της θα βγάλει και τα σουβλερά αγκαθάκια της και δε φοβάται κανένα κατσίκι ή γαϊδούρι πως θα την φάει. Σιγά-σιγά θα μεγαλώσει και στα 16 με 20 χρόνια θα γίνει ένα καλό δεντράκι των 2 μέχρι 3 μέτρων.

 

Τη βλέπουμε στους κάμπους, κατάμονη πολλές φορές, να στέκεται αγέρωχη και σπουργίτια ή άλλα πουλιά να ξαποσταίνουν στα κλαριά της ή να τσιμπολογούν τους μικρούς μα πικάντικους καρπούς της και (τουλάχιστον στα παλιά χρόνια) κάποιο κοπάδι με το τσομπάνη του να δροσίζεται στη σκιά της. Άραγε πόσες νοσταλγικές μελωδίες του «πιθκιαβλιού» δεν άκουσε, η ταπεινή και εν πολλοίς άγνωστη Μοσφιλιά, από τους βοσκούς την ώρα της ξεκούρασής τους και πόσα τραγούδια δεν συντέθηκαν στη σκιά της! Στον ίσκιο της, θυμούμαι σαν όνειρο, να μαζευόμαστε το μεσημέρι του καλοκαιριού να ξαποστάσουμε από το θέρος και ο παππούς Λοϊζής να κόβει με τελετουργικές χειρονομίες το μελένιο καρπούζι μας και να το μοιράζει στους αποσταμένους θεριστές να δροσιστούν.

 

 

Ιδιότητες

Στην Κύπρο έχουμε δυο λογιών Μοσφιλιές: Εκείνη που κάνει κόκκινους μικρούς καρπούς και εκείνη που κάνει πιο αδρούς κίτρινους καρπούς. Η «κόκκινη» είναι  σπάνια, μικρών διαστάσεων και τη βρίσκουμε συνήθως σε δροσερά μέρη των βουνών. Η «κίτρινη» είναι πολύ πιο διαδεδομένη και πιο μεγάλων διαστάσεων.

 

Η Μοσφιλιά είναι φυλλοβόλο δέντρο. Ανθίζει το Μάιο συνήθως βγάζοντας ωραία μικρά και πολλά άσπρα άνθη και οι καρποί της ωριμάζουν τον Οκτώβρη. Τόσο τα άνθη της όσο και οι καρποί της έχουν εξαιρετικές ιδιότητες και είναι πολύ ευεργετικοί για την υγεία του ανθρώπου. Από τους ανθούς μπορούμε να φτιάξουμε πολύ ωραίο τσάι. Από τους καρπούς, τα μόσφιλα, φτιάνουμε υπέροχη μαρμελάδα.

 

Τα προϊόντα της Μοσφιλιάς εκτός της γενικής ευεργετικής επίδρασης στην υγεία του ανθρώπου, έχουν ιδιαίτερη επίδραση στην καλή λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος του αίματος και προλαμβάνει τις καρδιοπάθειες. Για την αξία του αρθογράφησε από τον 17^ο αιώνα ο Άγγλος βοτανοθεραπευτής Νίκολα Κάλπερερ. Σήμερα καρδιολόγοι χρησιμοποιούν φάρμακα για τη θεραπεία της καρδιοπάθειας που έχουν ως βάση προϊόντα της Μοσφιλιάς.

            

Μόσφιλα - το πικάντικο φάρμακο της καρδιάς!

 

Ο λαός μας την τιμά

Την αξία της Μοσφιλιάς είχαν αναγνωρίσει και οι αρχαίοι Έλληνες την οποία ονόμαζαν Μεσπλιά. Άρα το όνομα Μοσφιλιά που χρησιμοποιούμε στην Κύπρο έχει αρχαία ρίζα.  Ο αρχαίος συγγραφέας Διοσκουρίδης έγραψε: : « …καρπόν φέρει μικρόν, όμοιον του μήλου. Έχει στο εσωτερικό του τρία κουκούτσια και γι’ αυτό συχνά το ονομάζουν και τρίκοκκο...». Από την τελευταία λέξη προέρχεται η ονομασία Τρικόκκια ή Τρικουκκιά, όπως ονομάζουν τη Μοσφιλιά σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας.

 

Η λαός της Κύπρου τίμησε και τιμά ακόμη ιδιαίτερα τη Μοσφιλιά. Τρία χωριά πήραν το όνομά τους από το φυτό αυτό: Μοσίλι στην Τυλληριά, τη Μοσφιλωτή στη .. και Μοσφιλερή στη … . Πολλά τοπωνύμια σε χωριά μας έχουν το όνομα  «Μοσφίλιν» ή κάτι παρόμοιο. Στο χωριό μου, τα Σπήλια, δυο περιοχές έχουν ακριβώς αυτό το όνομα. Στις περιοχές αυτές το ομώνυμο φυτό σημειώνει ψηλούς πληθυσμούς.

 

Το 1910 το Υπουργείο Γεωργίας της πατρίδας μας αναγνωρίζοντας την αξία της Μοσφιλιάς κήρυξε τη Μοσφιλιά ως «δέντρο της χρονιάς». Με τον τρόπο αυτό θέλησε να κάνει τη Μοσφιλιά πιο γνωστή στο πλατύ κοινό. Ήταν μια καλή προσπάθεια γιατί οι αριθμοί της άρχισαν να λιγοστεύουν. Από τη μια η υλοτόμησή της για τα τζάκια κάποιων πολύ «εκλεκτικών» κυρίων και από την άλλη η εξαφάνιση των περιπλανόμενων κοπαδιών, που έτρωγαν τους εύγευστους καρπούς της και τους διέσπειραν με το κόπρι τους, συνέβαλαν ουσιαστικά στη μείωση του αριθμού της Μοσφιλιάς. Η παραγωγή δενδρυλλίων από το Τμήμα Δασών και η ενθάρρυνση του κόσμου να τα φυτεύει ακόμα και στους κήπους του είναι μια αξιέπαινη προσπάθεια.

 

Τρώτε λοιπόν μόσφιλα (έχουν υπέροχη γλυκόξινη γεύση και εξαιρετικό άρωμα), τρώτε μαρμελάδα μοσφίλου (λαδάππι) και πίνετε τσάι από ανθούς της Μοσφιλιάς για να έχετε γενικά καλή υγεία και ειδικά για να προλάβετε τις καρδιοπάθειες. Σκεφτείτε τα πολύ απλά: Ποτέ δεν ψεκάζεται και ποτέ δεν λιπαίνεται η Μοσφιλιά! Λίγο είναι για την υγεία μας;

Υποκείμενο;;

Η Μοσφιλιά είναι πολύ καλό υποκείμενο για εμβολιασμούς. Στα Σπήλια εμβολιάζουμε σ'αυτή Αλαδιές και Πολεμιδιές. Η Πολεμιδιά είναι ένα σχεδόν άγνωστο φρούτο που ψήνεται το τέλος Νοεμβρίου. Δεν γνωρίζω αν έχει μελετηθεί η θρεπτική ή φαρμακευτική του αξία. Εκείνο που ξέρω είναι πως είναι νοστιμότατο και πως στα παλιά χρόνια, που τα φρούτα σπάνιζαν τέτοια εποχή στα ορεινά χωριά μας, ήταν ένα από τα βασικά φρούτα του Νιόβρη.

           

       Πολεμιδιά - δέντρο και καρπός

Ανδρέας Χρυσάνθου 08/11/2011