|
Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ . 1. Εικόνες
Η Κυκκότισσα-Γλυκοφιλούσα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα πρώτα Χριστιανικά χρόνια η Θεοτόκος δεν έπαιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή της Εκκλησίας.. Αυτό ήταν αναμενόμενο γιατί η νέα θρησκεία προσπαθώντας να διεισδύσει μέσα στον ειδωλολατρικό χώρο ήθελε να προβάλει πρώτα τον αρχηγό της και τη διδαχή του. Εξάλλου όπως είδαμε η Καινή Διαθήκη ελάχιστα ασχολείται μαζί της. Μόνο το Ευαγγέλιο του Λουκά δίδει κάποια σημασία σ’ αυτή. Όταν όμως η Χριστιανική θρησκεία άρχισε να εξαπλώνεται και να καταδιώκεται, γιατί τάρασσε τα λιμνάζοντα βρώμικα νερά της ειδωλολατρίας, οι μεν ρωμαίοι αυτοκράτορες την δίωξαν με τα βασανιστήρια και το ξίφος, οι δε «σοφοί» της ελληνιστικής εποχής με τα χλευαστικά τους λόγια και κείμενα. Μεταξύ άλλων χλευαζόταν και η μητέρα του Ιησού για την παρθενία της και την ταπεινή καταγωγή της. Μια πρώτη απάντηση σ’ αυτά τα ειρωνικά σχόλια ήρθε να δώσει το Απόκρυφο Ευαγγέλιο του Ιακώβου που καταδείκνυε την καταγωγή της Μαρίας από το βασιλικό οίκο του Δαυίδ. Όσον αφορά την παρθενία της Θεοτόκου άρχισαν να επιχειρηματολογούν οι πατέρες της Εκκλησίας από τα μέσα περίπου του δεύτερου αιώνα. Όπως είδαμε το θέμα αυτό το συζητούσαν μέχρι τα μέσα του έχτου αιώνα και χρειάστηκαν οι αποφάσεις δυο οικουμενικών συνόδων για να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους Σ’ όλο αυτό το μακρύ διάστημα η Θεοτόκος έπαιρνε σιγά-σιγά τη θέση της στην καρδιά των Χριστιανών τόσο ατομικά όσο και συλλογικά. Ατομικά γιατί η μητέρα του Χριστού, η ταπεινή Μαρία, το εκλεκτό σκεύος του Θεού, η γλυκιά και διακριτική παρουσία της στη ζωή Του, ο πόνος της για τη θυσία του και η ταύτισή της με τους αποστόλους από την Ανάσταση μέχρι την Ανάληψη Του, είχαν όλα τα χαρακτηριστικά μιας ιδανικής μάνας. Στη ζωή της καθρεφτιζόταν η ζωή κάθε χριστιανής μάνας και αυτή έπαιρνε το ρόλο της μάνας του κάθε αδύναμου ανθρώπου που ζητούσε στήριγμα και ανακούφιση. Συλλογικά, γιατί στις πολλές δύσκολες στιγμές του έθνους, ηγεσία και λαός κατέφευγαν σ’ αυτήν ομαδικά. Οι θαυμαστές απαντήσεις στα ατομικά και συλλογικά προβλήματα των Χριστιανών εξύψωνε συνεχώς τη Θεοτόκο στη συνείδησή τους. Τελικά αυτό έγινε και συνείδηση της Εκκλησίας η οποία, χωρίς συνοδικές αποφάσεις, την κατέταξε ως πρώτη μετά την Αγία Τριάδα. Αυτό φαίνεται στις ακολουθίες και τη ζωγραφική της Εκκλησίας. Μπορούμε να χωρίσουμε την αγιογραφία της Εκκλησίας μας σε δυο μεγάλες κατηγορίες: τις τοιχογραφίες και τις φορητές εικόνες. Ας δούμε πρώτα τις φορητές εικόνες.
ΦΟΡΗΤΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Σουμελά - Οδηγήτρια                Μεγάλου Σπηλαίου - Βρεφοκρατούσα Οι φορητές εικόνες λέγονται έτσι γιατί μεταφέρονται. Κατά κανόνα γίνονται σε ξύλο δυο βασικά διαστάσεων. Τις μεγάλες που έχουν πλευρά γύρω στο ένα μέτρο και τοποθετούνται στην πρώτη σειρά του εικονοστασίου και τις μικρές που έχουν πλευρά γύρω στα σαράντα εκατοστά και τοποθετούνται στη δεύτερη σειρά του εικονοστασίου. Τις πρώτες εικόνες της Παναγίας σύμφωνα με την Παράδοση τις έκαμε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Η εκδοχή αυτή έχει βάση γιατί ο Λουκάς είναι ο μόνος Ευαγγελιστής που κάμνει σημαντική αναφορά στην Παναγία. Ως πολυτάλαντος που ήταν έφτιαξε τρεις εικόνες της τις οποίες έδειξε στην Παναγία και αυτή τις ενέκρινε. Η μια από αυτές φυλάσσεται στη Μονή της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο, η δεύτερη στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα και η τρίτη στη Μονή Κύκκου στην Κύπρο! Οι εικόνες της Παναγίας φέρουν διάφορες ονομασίες ανάλογα με τη στάση της ή την ιδιότητα που της αποδίδουμε ή ανάλογα με τον τόπο όπου φυλάσσεται. Έτσι έχουμε τις εξής ονομασίες: Ανάλογα με τη στάση της
Ανάλογα με την ιδιότητα που της αποδίδουμε
Ανάλογα με τον τόπο όπου φυλάσσεται
Βέβαια έχουμε και εικόνες της Παναγίας για τις γιορτές της:
Έχουμε τέλος εικόνες της Παναγίας σε σκηνές με το Χριστό:
Για περισσότερεσ εικόνες: Εικόνες της Θεοτόκου Ανδρέας Χρυσάνθου 11/08/2011
|
