ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΑΚΟΣ

Ο Ανδρέας Ζάκος, γεννήθηκε στις 12 Νοεμβρίου του 1931 και μεγάλωσε στη Λινού, σε μια πολυμελή οικογένεια. Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο της Λινούς- Φλάσους, στο Γυμνάσιο Σολέας και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Στα παιδικά του χρόνια, επέδειξε ιδιαίτερη αγάπη στη μουσική, η οποία εκφραζόταν με τη μελοποίηση στίχων.

Ο Ανδρέας Ζάκος, όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, εργάστηκε στην Κυπριακή Μεταλλευτική Εταιρεία (Κ.Μ.Ε), όπου αναδείχθηκαν οι προσωπικές αρετές του, όπως η ευγένεια, η αγωνιστικότητα και η φιλοπατρία. Πρωτοστάτησε με επιτυχία σε αγώνες, για απόκτηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Κενοτάφιο του Ανδρέα Ζάκου στην αυλή της Παναγίας στη Λινού

Η επιθυμία του για τόνωση των ελληνικών ιδεωδών, τον ώθησε σε τολμηρές πράξεις για την εποχή του. Ανέλαβε την οργάνωση των εθνικόφρονων σωματείων των γειτονικών χωριών, με σκοπό την τόνωση του εθνικού συναισθήματος. Η φιλοπατρία του Ανδρέα Ζάκου, αναδύεται πολύ χαρακτηριστικά μέσα από την αντίδρασή του σ’ ένα περιστατικό, που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια περιοδείας του διευθυντή της Κ.Μ.Ε. η οποία και επιχορηγούσε τα αθλητικά σωματεία της περιοχής. Συγκεκριμένα, ο διευθυντής της Κ.Μ.Ε, ο Άγγλος Χέντριξ, παρατήρησε πως στο αθλητικό σωματείο του Καλού Χωριού κυμάτιζε η ελληνική σημαία και με αυστηρό ύφος τόνισε πως αν η ελληνική σημαία δεν υποσταλεί, τότε θα παύσει η χορηγία προς το σωματείο. Ο Ανδρέας Ζάκος, απευθύνθηκε τότε με αποφασιστικότητα στον Χέντριξ, παραμερίζοντας τις αρνητικές συνέπειες που θα προκαλούσε το ξέσπασμά του. «Καλύτερα να σταματήσει η επιχορήγηση, παρά να κατεβάσουμε την ελληνική σημαία. Είμαστε Έλληνες και θα το διαλαλούμε».

Μια τέτοια μορφή, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από την Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών – Ε.Ο.Κ.Α.-. Ο Ανδρέας από την αρχή του αγώνα, έδωσε το παρόν του στην Οργάνωση. Η δράση του άρχισε με τη συμμετοχή του στην προετοιμασία κρησφύγετων στην περιοχή Λεύκας-Πύργου. Σημαντική ήταν η συμβολή του και στην προσέλκυση και στρατολόγηση νέων μελών στην Οργάνωση. Η αγωνιστικότητά του, στη συνέχεια, διοχετεύτηκε στον αντάρτικο αγώνα, συγκεκριμένα ο Ανδρέας Ζάκος εντάχθηκε στην αντάρτικη ομάδα της Γαληνής.

Η συμμετοχή του σε ενέδρα στην περιοχή «Μερσινάκι», περιοχή πλησίον των αρχαίων Σόλων, αποτέλεσε την αιτία σύλληψής του. Η ενέδρα αυτή σηματοδοτήθηκε από τη θυσία του πρώτου μαχόμενου αγωνιστή της Ε.Ο.Κ.Α, του Χαράλαμπου Μούσκου, τη σύλληψη και τη καταδίκη σε θάνατο δια απαγχονισμού, τόσο του Χαρίλαου Μιχαήλ όσο και του Ανδρέα Ζάκου. Μια μέρα πριν να οδηγηθεί στην αγχόνη, στις 8 Αυγούστου 1956,   ο Ανδρέας Ζάκος απέστειλε το πιο κάτω γράμμα στον αγαπημένο του αδελφό Γιώργο,

«Αγαπητέ αδελφέ,

Όταν πάρεις αυτό το γράμμα μου, θα έχω φύγει για πάντα. Η ώρα του θανάτου πλησιάζει, μα στη ψυχή μας φωλιάζει η ηρεμία. Τη στιγμή αυτή ακούμε την Ηρωική Συμφωνία του Μπετόβεν. Στη θέση που βρισκόμαστε τώρα, ούτε με το μικροσκόπιο δεν μπορούμε να ανακαλύψουμε που υπάρχει τραγωδία στο θάνατο. Τότε μόνο θα αισθανόμουνα λύπη, αν ήξερα ότι θα μπορούσα να μείνω για πάντα νέος και αθάνατος, αν απέφευγα την εκτέλεση θα μπορέσω να μείνω πάντα νέος και αθάνατος. Πρώτα ή ύστερα θα έπρεπε να διαθέσω τη ζωή μου. Δεν βλέπω πιο κατάλληλη περίσταση από την τωρινή, για να το κάνω.

Δίνε θάρρος στην οικογένεια. Προσπάθησε να παρηγορήσεις τη μητέρα μας. Ο πρώτος γιος από τώρα και στο εξής, θα είσαι εσύ και όχι εγώ.

Σε φιλώ

Ο αδελφός σου Αντρέας»

Ο Ανδρέας Ζάκος, στις 9 Αυγούστου 1956, μαζί με τους συναγωνιστές του, Χαρίλαο Μιχαήλ και Ιάκωβο Πατάτσο, εξέπνευσαν στην αγχόνη. Οι τάφοι των τριών νέων βρίσκονται στα «Φυλακισμένα Μνήματα», μέσα στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας.

Φυλακισμένα Μνήματα

Από το βιβλίο "ΣΟΛΙΑ, παρελθόν, παρόν, μέλλον" του Ανδρέα Χρυσάνθου