Ο ΔΙΓΕΝΗΣ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΣΟΛΙΑ

2. ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΔΙΓΕΝΗ ΣΤΗ  ΣΟΛΙΑ

1. Eγκατάσταση του αρχηγού στη Σολιά

«… Το ζήτημα της διαμονής μου με απησχόλει σοβαρώς, αντελαμβανόμην δε ότι η παράτασις ταύτης εν Λευκωσία ήτο επικίνδυνος. Άλλως τε, η εκείθεν μετακίνησίς μου ήτο επιβεβλημένη δια λόγους στρατιωτικούς και διοικητικούς. Μετεκινήθην ως εκ τούτου εις Κακοπετριάν (Ιούλιος 1955), όπου συνεκάλεσα τους ομαδάρχας της περιοχής ταύτης και του Αμιάντου και έδωσα οδηγίας δια δράσιν, καθ’ όσον ο ανταρτικός αγών θα ήρχιζε συμφώνως προς το σχέδιόν μου από τας περιοχάς αυτάς…

…Την 18^ην Οκτωβρίου 1955 μετεκινήθην εις την περιοχήν Σπηλιών και εκείθεν εις την περιοχήν Κυπερούντας, δια να ευρίσκωμαι μετά της εκεί ανταρτικής ομάδος. Όταν αντελήφθην πλέον ότι αι προπαρασκευαστικαί μας ενέργειαι επέφερον το ποθούμενον αποτέλεσμα, διέταξα, όπως η έναρξις της κυρίας εξορμήσεώς μας «Προς την Νίκην» γίνη την εσπέραν της 18^ης Νοεμβρίου. …

…Ενώ ελάμβανον χώραν τ’ ανωτέρω (δολιοφθοραί εις τας πόλεις), ταυτοχρόνως προετοίμαζα και την δράσιν των ανταρτικών ομάδων, διότι αφ’ ενός εθεώρησα ώριμον την κατάστασιν δι’ επέμβασιν τούτων εις τον αγώνα, αφ’ ετέρου δε δια να επιφέρω μεγαλυτέραν σύγχυσιν εις τον αντίπαλον, προσβάλλων τούτον δι’ ισχυρών μέσων κατά τας μετακινήσεις του εις την ύπαιθρον, πριν ή ούτος συνέλθη εκ του αιφνιδιασμού, ον υπέστη από την δράσιν μας εις τας πόλεις. Ούτω, εις την ανταρτικήν ομάδα Κακοπετριάς έδωσα εντολήν να μελετήσει σχέδιον προσβολής της φρουράς Αγίου Νικολάου και ακολούθως να προπαρασκευάση ενέδρας επί της οδού Κακοπετριάς-Αμιάντου. Εις την ομάδα Κυπερούντας, μεθ’ ης ευρισκόμην, να μελετήση και εκτελέση το ταχύτερον προσβολήν της στρατιωτικής φρουράς του μεταλλείου Αμιάντου, ενώ συγχρόνως προπαρασκεύαζον προσωπικώς την ενέδραν βορείως της Κυπερούντας.

2. «Πρώται επιθέσεις ανταρτικών ομάδων»

Η επίθεσις εναντίον της φρουράς Αμιάντου εγένετο υπό ραγδαιοτάτην βροχήν αιφνιδιαστικώς δι’ ισχυρών μέσων και επιτυχώς την 21^ην προς την 22αν Νοεμβρίου, μετά προηγουμένην αναγνώρισιν. Η εκ δώδεκα στρατιωτών φρουρά εξουδετερώθη τελείως. Κατ’ ασφαλείς πληροφορίας μας δύο μόνον έμειναν άθικτοι, κρυβέντες κάτωθι βαγονίου του μεταλλείου. Οι υπόλοιποι εφονεύθησαν ή ετραυματίσθησαν. …

Μετά την ένοπλον ταύτην επίθεσιν η εν τη αποθήκη Αμιάντου ποσότης δυναμίτιδος απεφασίσθη υπό των αρχών, όπως μεταφερθή εις Σκουριώτισσαν, τη συνοδεία ενόπλων στρατιωτών. Καθ’ οδόν όμως και μεταξύ Κακοπετριάς και Πλατανιών οι Βρεττανοί στρατιώται υπέστησαν επίθεσιν εξ ενέδρας υπό της ανταρτικής ομάδος Κακοπετριάς. Κατά την σύγκρουσιν ταύτην εφονεύθησαν τρεις στρατιώται και τέσσαρες ετραυματίσθησαν. Εκ των ημετέρων δυνάμεων ουδεμία απώλεια.

Την 23^ην Νοεμβρίου έλαβε χώραν και η ενέδρα επί της οδού Κυπερούντας-Χανδριών. Ταύτην διηύθυνα προσωπικώς, δια της ανταρτικής ομάδος Πιτσιλιάς, και ήτο η πρώτη καλώς οργανωμένη επιχείρησις ανταρτικής ομάδος. Η ενέδρα εγένετο την 15^ην ώραν, εν πλήρει ημέρα, καθ’ όσον, λόγω της γενικής εξορμήσεως της Οργανώσεως, οι Άγγλοι τρομοκρατηθέντες, δεν εκινούντο εις την ύπαιθρον κατά την νύκτα. Η ενέδρα εγένετο εναντίον δύο ελαφρών τεθωρακισμένων αυτοκινήτων. Το εν τούτων, βληθέν δια πυρών μας,  κατέπεσεν εντός κρημνού, με δύο νεκρούς και δύο τραυματίας. Περισυνελέξαμεν δύο αυτόματα. Το έτερον αυτοκίνητον κατώρθωσε να διαφύγει προς Αγρόν… Μετά την ενέδραν η ομάς εν πλήρει τάξει και χωρίς να ενοχληθή διόλου από τον αντίπαλον απεσύρθη επί των κρασπέδων των ορέων προς ΒΔ, μέχρι της επελεύσεως του σκότους, και εκείθεν κατά την νύκτα εις προπαρασκευασθέντα εκ των προτέρων λημέρια βορείως των Σπηλιών.

Η προπαρασκευή των λημεριών τούτων ήρξατο προ μακρού, προς τον σκοπόν όπως δεχθούν τας ανταρτικάς ομάδας Πιτσιλιάς, και ήσαν εφοδιασμένα, δι’ επαρκών εφεδρικών τροφών και ύδατος. Εν μέσω των λημεριών τούτων εγκατέστησα το στρατηγείον μου. Την περιοχήν όπου εγκατεστάθησαν αι ομάδες, ανεγνώρισα κατά τας επομένας ημέρας και οργάνωσα αμυντικώς δι’ εκσκαφής πολυβολείων κ.τ.λ. δι’ ενδεχομένην επί τόπου αντίστασιν.

Από το βιβλίο "'ΣΟΛΙΑ, παρελθόν, παρόν, μέλλον" του Ανδρέα Χρυσάνθου