ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΛΑΜΠΑΔΙΣΤΗΣ

Νεαρός άγιος από το χωριό Λαμπαδιστός (ή Λαμπαδίς ή Λαμπαδού) της Σολιάς.  Αυτό αναφέρει και η ακολουθία του αγίου που τυπώθηκε το 1667:  «από κώμης Λαμπάδος … των Γαλατών επαρχίας»

Έζησε γύρω στο 1000μ.Χ. Ήταν ωραίος νέος. Οι γονείς του τον αρραβώνιασαν (με το ζόρι) με μια συγχωριανή του σε ηλικία 18 ετών. Ο ίδιος όμως είχε ήδη αποφασίσει άλλο δρόμο. Γι αυτό εγκατέλειψε το χωριό του και εγκαταστάθηκε στην κοιλάδα της Μαραθάσας όπου και μόνασε. Ο νεαρός ασκητής διάλεξε για ασκητήριό του την περιοχή όπου βαφτίστηκε, από τους Απόστόλους Βαρνάβα και Μάρκο, ο συγχωριανός του Άγιος Ηρακλείδιος. Στο χώρο αυτό υπήρχε ναός αφιερωμένος στον Άγιο.

Οι γονείς της νέας για να τον εκδικηθούν προκάλεσαν με μάγια την τύφλωσή του. Τυφλός έζησε πολύ δύσκολο βίο, αλλά με πλήρη αφιέρωση στο Θεό, ο οποίος τον αξίωσε να γίνει θαυματουργός (ειδικά για τα ξόρκια) και πριν να πεθάνει , αλλά και μετά θάνατον.

Ο Θεός έδωσε γρήγορο τέλος στα βάσανά του. Πέθανε σε ηλικία 22 χρόνων. Ο άγιος τάφηκε στον τόπο όπου μόνασε, δίπλα από τον ναό του Αγίου Ηρακλειδίου. Πάνω από τον τάφο του  κτίστηκε παρεκλήσι προς τιμήν του Αγίου Ιωάννη, το οποίο ενώθηκε με τον υφιστάμενο ναό.

Επί Φραγκοκρατίας προστέθηκε στους δυο ναούς και Λατινικό παρεκλήσι το οποίο και αυτό ενώθηκε με τους άλλους ναούς. Έτσι σήμερα στον ίδιο χώρο έχουμε τρεις ναούς να επικοινωνούν. Οι ναοί φέρουν περίτεχνες τοιχογραφίες και κοσμούνται με σπουδαίες φορητές εικόνες, βυζαντινής και ιταλοβυζαντινής τεχνοτροπίας. Γύρω τους διαμορφώθηκε μεγάλο μοναστήρι που διασώζεται ως τα σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση, φέρει δε το όνομα του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή. Ο λαός της Μαραθάσας και της Σολιάς αγάπησε πολύ τον νεαρό άγιο, γι’ αυτό όταν γιόρταζε γινόταν το αδιαχώρητο στο μοναστήρι του. Η αγάπη αυτή οδήγησε το Λεόντιο Μαχαιρά να γράψει: « … και ο μέγας Ιωάννης ο Λαμπαδιστής εις την Μαραθάσαν, όπου διώχνει τα δαιμόνια…»

Ανάμεσα του χωριού Σπήλια και της Ασίνου έκτισαν εκκλησία αφιερωμένη στον άγιο (διασώζονται τα ερείπιά της).  Σε πολλές εκκλησίες της Μαραθάσας και της Σολιάς υπάρχουν τοιχογραφίες του αγίου.

Η μνήμη του τιμάται στις 4 Οκτωβρίου.