ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο ποταμός Κλάριος ήταν και είναι η ζωογόνος δύναμη της Σολιάς. Αυτός ποτίζει τη βασική της κοιλάδα, αυτός συντηρεί το πλούσιο πράσινό της, συμβάλλει δραστικά στο δροσερό της κλίμα και αυτός κινούσε τους εικοσιοκτώ (!) νερόμυλους (αλευρόμυλους) της.Από αυτούς λειτουργούν περιστασιακά ο «Μύλος του Στυλλή» στην Ευρύχου και επαγγελματικά  ο «Μύλος του Κύριλλου» στη Γαλάτα.

Η κινητήριος δύναμη των μύλων αυτών ήταν το νερό του Κλάριου. Το νερό οδηγείτο στο μύλο με ένα κτιστό αυλάκι μήκους μερικών μέχρι εκατοντάδων μέτρων μερικές φορές. Το αυλάκι αυτό, για να φτάσει στο μύλο, στηριζόταν πολλές φορές στη ράχη υπέροχων καμάρων έχοντας το επιθυμητό ύψος των δέκα μέτρων. Στο τέλος κτιζόταν ένας υπέροχος καταρράκτης (ένας ολόκληρος πύργος), από εσωτερική τρύπα (καταπακτή) του οποίου έπεφτε με δύναμη το νερό στην φτερωτή και αυτή περιστρεφόμενη γύριζε, μέσω άξονα τις μυλόπετρες που άλεθαν το σιτάρι.Σχεδόν σε όλους τους μύλους διασώζονται τα αυλάκια, οι καμάρες και ο καταρράκτης. Πιστεύω πως έστω και τα απομεινάρια αυτά πρέπει να διατηρηθούν, γιατί είναι ζωτικό μέρος της ιστορίας της Σολιάς.

«Ο ΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΥΛΛΗ» ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΧΟΥ

 Είναι ο πιο γραφικός από όλους τους μύλους. Βρίσκεται στο έβγα της Ευρύχου προς την Κοράκου, μέσα σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον. Ο μύλος αυτός κτίστηκε το 1878 από το Χατζηστυλλή Χατζηχριστοφή και δούλευε σαν αλευρόμυλος. Ο λάκκος στον οποίο βρισκόταν η φτερωτή και στην οποία έπεφτε με ορμή το νερό ήταν αρχικά ξύλινος. Ο λάκκος αυτό λεγόταν κουδούκα και ήταν ελληνικού τύπου.

 

 

Η αβάτζιη του Μύλου

 

Το 1910 προστέθηκε στο μύλο μηχανή για χωρισμό του βαμβακιού από τους σπόρους (κόκκους) του, η λεγόμενη εκκοκιστική μηχανή. Την εποχή εκείνη στη Σολιά καλλιεργείτο εντατικά το βαμβάκι και την πιο μεγάλη παραγωγή είχε η Ευρύχου.

 

Ο μύλος ανακαινίστηκε το 1926 από το Χρίστο Στυλιανίδη . Τότε κτίστηκε πέτρινος λάκκος σε αντικατάσταση της «κουδούκας»

 

Ο μύλος διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση από το σημερινό ιδιοκτήτη Στυλλή του Αλέξαντρου του Μυλωνά. Ο μύλος τίθεται σε λειτουργία περιστασιακά.

 

Από το βιβλίο "ΣΟΛΙΑ, παρελθόν, παρόν, μέλλον" του Ανδρέα Χρυσάνθου