ΚΑΛΙΑΝΑ

1. Θέση-Κλίμα: Το παλιό χωριό βρίσκεται στη δυτική πλευρά της κοιλάδας του Κλάριου. Τα νεώτερα σπίτια του χωριού φτάνουν μέχρι και ανατολικά του υπεραστικού δρόμου Λευκωσίας-Τροόδους. Έχει υψόμετρο 600m και βροχόπτωση 550mm. Το κλίμα είναι λίγο ψυχρό το χειμώνα και σχετικά δροσερό το καλοκαίρι. Στη δυτική πλευρά του χωριού ρέει ο Κλάριος στις άλλες του πλευρές περιβάλλεται από το δάσος Τροόδους

2. Κάτοικοι:

1911:   209

1946::   326

1960    358

1973:   346

1992:   227

2001:   177

Οι κάτοικοι ήταν όλοι ανέκαθεν Ελληνοκύπριοι

3. Ονομασία: Σε Μεσαιωνικούς χάρτες σημειώνεται ως Galina. Ο γνωστός λαογράφος Νέαρχος Κληρίδης αποδίδει την ονομασία του χωριού στο ότι τα πιο παλιά σπίτια του χωριού ήσαν σαν ξύλινες καλύβες (=καλιάνα).

Μια παράδοση λέει πως στην περιοχή κατοικούσε κάποτε μια πολύ καλή γυναίκα που την έλεγαν Άννα. Από το καλή-Άννα ονομάστηκε το χωριό Καλιάνα. (Προσωπικά πιστεύω πως η «καλή-Άννα» είναι η μητέρα της Παναγίας. Να σημειωθεί πως ο παλιός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στους γονείς της Παναγίας, Ιωακείμ και Άννα).

Ο Ρένος Κυριακίδης συνδέει το όνομα του χωριού σχετίζεται με το χωριό Καλλιάνη της Αρκαδίας. Αυτό, σημειώνει, μαρτυρεί πως οι Σολιάτες είναι απόγονοι εποίκων από την Αρκαδία.

4. Ιστορία: Από τους θυρεούς που είναι ζωγραφισμένοι στην εκκλησία των αγίων Ιωακείμ και Άννας εξάγεται το συμπέρασμα πως επί Φραγκοκρατίας ήταν φέουδο. Επί Τουρκοκρατίας ήταν ένα από τα έξι χωριά των οποίων τους φόρους εκαρπούτο ο αρχιγραμματέας (δευτερδάρης).

5. Αθλητισμός: Αθλητικός Σύλλογος «Πρόοδος». Ιδρύθηκε το 1983.. Ασχολείται με το ποδόσφαιρο και πολιτιστικές δραστηριότητες. Διαθέτει αρκετά καλό γήπεδο που έχει και καλό νυκτερινό φωτισμό. Πήρε μια φορά το πρωτάθλημα και τρεις φορές το κύπελλο της Σολιάς.

Κυνηγετικός Σύλλογος «Τοξότης». Ιδρύθηκε το 1988. Ασχολείται με το κυνήγι και περιβαλλοντικά θέματα.

Κέντρο Νεότητος. Ιδρύθηκε το 1998. Ασχολείται με τον αθλητισμό και την παράδοση.

6. Εκκλησίες: Η εκκλησία των αγίων Ιωακείμ και Άννας στο κέντρο του χωριού είναι από τις πιο παλιές της Σολιάς (12^ος αιώνας). Δυστυχώς έγιναν παλαιότερα πολλές επεμβάσεις που αλλοίωσαν αισθητά την αρχική κατασκευή. Στο εσωτερικό της διασώζονται ελάχιστες τοιχογραφίες. Μια σπάνια τοιχογραφία είναι εκείνη των Αγίων Σαράντα, του 12^ου αιώνα. Πολύ σπουδαία είναι επίσης η φορητή εικόνα της Παναγίας Καλιονίτισσας, του 13^ου αιώνα.

Μια άλλη εκκλησία είναι εκείνη της Παναγίας Ιαματικής που κτίστηκε το 1993 στα ερείπια παλαιότερης εκκλησίας.

7. Άλλα αξιοθέατα: Το χωριό ολόκληρο διατηρεί σε πολύ καλό βαθμό τα παραδοσιακά στοιχεία του ορεινού χωριού. Έτσι όπως είναι χωμένο στην αγκαλιά του Τροόδους περιτριγυρισμένο από πυκνό δάσος το κάνει πολύ ρομαντικό.

Ο Σταθμός των Καλιάνων,  παλιό χάνι που κτίστηκε γύρω στο 1900μ.Χ., είναι εξαιρετικό δείγμα λαϊκής αρχιτεκτονικής. Έχει αναπαλαιωθεί και χρησιμοποιείται ως πολιτιστικό κέντρο.

Στην είσοδο του παλιού χωριού βρίσκεται ο νερόμυλος της οικογένειας Μυλωνά, αφημένος στη φθορά του χρόνου. Διαθέτει όλα τα παλιά του μηχανήματα και αξίζει τον κόπο να αναπαλαιωθεί.

Σε άλλο σημείο του χωριού υπάρχει ο μοναδικός σε όλη τη Σολιά χειροκίνητος ελιόμυλος.

Τα Γεφύρι του Αγίου Ηρακλειδίου, βρίσκεται δίπλα στο χάνι και ενώνει τις δυο όχθες του Κλάριου. Κτίστηκε γύρω στο 1900 μ.Χ. Στο σημείο αυτό, σύμφωνα με κάποια παράδοση, οι Απόστολοι Βαρνάβας και Μάρκος βάφτισαν τον Άγιο Ηρακλείδιο που καταγόταν από την αρχαία πολίχνη της Λαμπαδούς που βρισκόταν στη Σολιά.

8. Τουρισμός: Τα πιο πάνω αξιοθέατα είναι πόλος έλξης για πολλούς ξένους και ντόπιους τουρίστες.

9. Καταστήματα: Συνεργατικό Παντοπωλείο, εστιατόριο, υπεραγορές, κομμωτήριο, συνεργεία αυτοκινήτων.

Από το βιβλίο του Ανδρέα Χρυσάνθου 'ΣΟΛΙΑ, παρελθόν, παρόν και μέλλον"