ΚΟΥΡΔΑΛΙ

Θέση-Κλίμα: Βρίσκεται στην κοιλάδα του ποταμού Ατσά. Έχει υψόμετρο 800m και βροχόπτωση 700mm. Το κλίμα είναι πολύ ψυχρό το χειμώνα και δροσερό το καλοκαίρι

Κάτοικοι: Περιλαμβάνονται σε εκείνους του γειτονικού-αδελφού χωριού Σπήλια. Το χωριό υποφέρει πολύ από την αστυφιλία και οι μόνιμοι κάτοικοι τώρα είναι λιγότεροι των 10.

Ονομασία: Τα Κούρδαλι πήραν το όνομά τους από τον κτήτορα του αρχαίου ναού του μοναστηριού της κοινότητας Ιωάννη Κούρδαλη.

Αξιοθέατα:

1.    Ο παλιός ναός της Παναγίας του 16^ου αιώνα (αρχαίο μνημείο). Ο ναός είναι αγιογραφημένος και έχει περίτεχνο επίχρυσο τέμπλο. Ήταν ναός μοναστηριού (Παναγία Χρυσοκουρδαλιώτισσα) που διαλύθηκε γρήγορα. Το μοναστήρι ανασυστήνεται τώρα και η πρώτη μοναχή έχει ήδη εγκατασταθεί εκεί.

2.    Χώρος της ομαδικής θυσίας τεσσάρων παλικαριών της ΕΟΚΑ

3. Αναπαλαιωθείσα οικία Θεόφιλου Φυλακτίδη, μοναδικής ομορφιάς.

4.   Ρωμαϊκού τύπου γεφύρι στην αυλή του μοναστηριού

5.   Η κρύα βρύση του χωριού στην αυλή του μοναστριού

6.  Δυο παμπάλαιες ελιές, ηλικίας τουλάχιστον 500 χρόνων, στην αυλή της εκκλησιάς

7. Η συκιά της Μερσινιάς, ένα χιλιόμετρο πιο κάτω από το χωριό, μέσα στον δρόμο Κούρδαλι-Αγίου Θεοδώρου. Είναι η πιο μεγάλη συκιά του τύπου «αμπελίσιμα» ή «ντελούνικα», ιδιοκτησία της Μαρούλας Ανδρέα Σαμμούτη.

8. Ο δρυς των Ανεμουρκών, ένα πανύψηλο και παμπάλαιο δέντρο που ακόμα αυξάνεται σε όγκο και ύψος

Ασχολίες: Γεωργία, παραδοσιακά προϊόντα

Γεωργία: Καρυδιές, αμπέλια, φρούτα, φθαρτά

Προϊόντα: Κρασί, ζιβανία, σουτζιούκκος, σύκα παστά, συκόπιττες, ροδόσταγμα, γλυκά.

Μονοπάτια της φύσης:

1. Κούρδαλι –«Στραορουθκιά»
2. «Στραορουθκιά» - Αγία Ειρήνη Κανναβιών
3. «Στραορουθκιά» - Λημέρια της ΕΟΚΑ
4. Μονοπάτι μελέτης των Λημεριών

Ιστορία:

Δημιουργήθηκε γύρω στο 1500 μ.Χ. από τους εργάτες της μονής που υπήρχε στην κοινότητα.

Ο Κώστας Τελάλης έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 1896. Ο ίδιος έλαβε μέρος στον πρώτο και δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ως αξιωματικός του Βρετανικού Στρατού.

ΕΟΚΑ:

Στην κορυφογραμμή πάνω από τα Κούρδαλι έγινε η περίφημη «Μάχη των Σπηλιών».

Στα Κούρδαλι έγινε το πιο μεγάλο ατύχημα του απελευθερωτικού αγώνα του 55-59 με τέσσερις νεκρούς. Στις 20 Ιουνίου του 1958 δυο αντάρτες ο Παναγιώτης Γεωργιάδης από τα Λειβάδια Πιτσιλιάς και ο Αλέκος Κωνσταντίνου από την Κακοπετριά, μαζί με τους αγωνιστές Κώστα Αναξαγόρα από τα Σπήλια και Ανδρέα Πατσαλίδη από τα Καννάβια, παντρεμένο στα Κούρδαλι, ενώ ασκούνταν στο σπίτι του Πατσαλίδη στη χρήση νάρκης αυτή εξερράγη σκοτώνοντάς τους.

Στο χώρο της θυσίας τους δημιουργήθηκε μικρό μουσείο αγώνα.

Στο γειτονικό-αδελφό χωριό Σπήλια έχουν τοποθετηθεί οι ανδριάντες των τεσσάρων παλικαριών σε μια καταπράσινη πλατεία.

Από το βιβλίο "ΣΟΛΙΑ, παρελθόν, παρόν, μέλλον" του Ανδρέα Χρυσάνθου.