ΑΓΙΟΣ  ΘΕΟΔΩΡΟΣ (ΣΟΛΙΑΣ)

1. Θέση-Κλίμα: Βρίσκεται στο μέσο  της κοιλάδας του ποταμού Ατσά. Το χωριό περιβάλλεται από δάση. Ένα χιλιόμετρο νοτιότερα, προς το χωριό Σπήλια η κοιλάδα είναι κρατικό δάσος με πυκνή βλάστηση κυρίως από πεύκα. Είναι μια από τις πιο μαγευτικές και παρθένους κοιλάδες του τόπου μας. Έχει υψόμετρο 460m και βροχόπτωση 400mm. Το κλίμα είναι ήπιο χειμώνα και σχετικά δροσερό το καλοκαίρι.

Το Μάρτη η εικόνα του χωριού είναι μαγευτική. Το άσπρο και το ροζ χρώμα των χιλιάδων αμυγδαλιών της κοιλάδας  καθώς σμίγουν με το πυκνό πράσινο των πεύκων δημιουργούν ένα εξαιρετικό θέαμα.

2. Κάτοικοι:

1911:     77

1946:   147

1960:   195

1973:   158

1992:   102

2001:     67

3. Ονομασία: Πήρε το όνομά του από την ομώνυμη εκκλησία του χωριού.

4. Ιστορία: Στο λόφο του σχολείου βρέθηκε το 1964 μικρό αγαλματάκι του Θεού Έρωτα. Η βουνοκορφή πάνω από το χωριό ονομάζεται «Μούττη του Δκιά» του Δία δηλαδή. Μια περιοχή του χωριού λέγεται «Χαλκοκόλυμποι» και δηλώνει πιθανή ύπαρξη και επεξεργασία χαλκού.

Τα πιο πάνω δεδομένα μαρτυρούν ύπαρξη του χωριού από τα πολύ παλιά χρόνια.

Λίγο πιο κάτω από τον Άγιο Θεόδωρο, στην ίδια κοιλάδα, βρίσκεται η τοποθεσία Ατσάς όπου φαίνεται από παλιά τυχαία ευρήματα, αλλά και πρόσφατα (2000-2005) από την ερευνητική ομάδα TAESP, των Πανεπιστημίων Κύπρου, Γλασκώβης και Όρεγκον, πως η περιοχή κατοικείτο από την εποχή του χαλκού. Αυτό είναι πολύ πιθανόν λόγω της γειτνίασης με το μεταλλείο της Φουκάσας.

5. Παράδοση: Σε μια απόκρημνη πλαγιά στα βουνά της Καθολικής, βρίσκεται ένας τεράστιος βράχος που και σήμερα λέγεται «Ρότσος του Μωρού». Κάτω από το βράχο, σύμφωνα με την παράδοση, κατέφυγαν σε μια σπηλιά οι κάτοικοι, για να γλιτώσουν, σε μια από τις πολλές επιδρομές των Σαρακηνών. Οι Σαρακηνοί αγγάρεψαν ένα βιολάρη, για να τους δείχνει το δρόμο να φτάσουν στη σπηλιά, μ’ αυτός προσπαθούσε, με διάφορους τρόπους, να τους παραπλανήσει. Όταν κόντεψαν τη σπηλιά, ο βιολάρης που ήταν μπροστά-μπροστά, άκουσε κλάμα μωρού και φοβούμενος, πως, αν το κλάμα συνεχιζόταν, θα πρόδιδε τη σπηλιά και θα χάνονταν τόσες ψυχές, άρχισε να παίζει, δυνατά, το βιολί του, για να καλύψει από τη μια το κλάμα του μωρού κι από την άλλη για να προειδοποιήσει τους κρυμμένους χωριανούς μας. Η παράδοση λεει, μάλιστα, πως τραγουδούσε κι αυτό το δίστιχο: «Πνίξε, μάνα το παιδί, να γλιτώσεις τη ζωή». Η μάνα, προσπαθώντας να κλείσει το στόμα του μωρού της, το’ πνίξε στ’ αληθινά. Από τότε η πέτρα πήρε το όνομα «ρότσος του μωρού»

6. Εκπαίδευση: Το δημοτικό σχολείο έχει κλείσει και οι λιγοστοί μαθητές πηγαίνουν στην Ευρύχου.

7. Αθλητισμός: Το αθλητικό σωματείο της κοινότητας ονομάζεται ΑΚΡΙΤΑΣ και ιδρύθηκε το 1972.

8. Εκκλησία: Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Θεόδωρο το Στρατηλάτη. Είναι κτίσμα του 1890.

9. Γεωργία: Παράγει ελιές, αμύγδαλα και φρούτα. Είναι ξακουστό για τα πολλά του αμύγδαλα.

10. Κτηνοτροφία: Γύρω από το χωριό υπάρχουν χαλάσματα στα οποία βοσκοί είχαν τα κοπάδια τους μέχρι το 1940 οπότε απαγορεύτηκε η βόσκηση στα δάση. Γνωστές ήταν η «Μάντρα του Βέλλερου» και η «Μάντρα του Αρακλίτη».

11. Γραφεία: Στο χωριό εδρεύει σταθμός του Δασονομείου

12. Βιοτεχνίες:

Ο Άγιος Θεόδωρος διαθέτει φυτώριο λουλουδιών

Έχει επίσης εργοστάσιο παραγωγής παραδοσιακών τούβλων, κεραμιδιών και πλακών για πάτωμα. Τα υλικά αυτά έχουν αποκτήσει χαρακτηριστικό όνομα στη βιομηχανία, π.χ. «τούβλα Αγίου Θεοδώρου». Χρησιμοποιούνται συνήθως για αναπαλαιώσεις.

Στο χωριό εδρεύει επίσης εταιρεία εμπορίας ξυλείας για οικιστικούς σκοπούς.

Από το βιβλίο "ΣΟΛΙΑ, παρελθόν, παρόν, μέλλον" του Ανδρέα Χρυσάνθου